Türkiye Cumhuriyeti’nin uluslar arası meşruiyetinin tanındığı Lozan Antlaşması’nın 85. yıldönümünü yaşanıyor. 24 Temmuz 1923 yılında imzalanan antlaşmayla yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları çizildi, o dönemde uluslararası düzeyde sorun oluşturan konular açıklığa kavuşturuldu. Açıklığa kavuşturulamayan bazı konular ise zamana bırakılarak halledilmeye çalışıldı.
Ancak Lozan Antlaşması üzerindeki tartışmalar hiç bitmedi. Lozan’ı zafer olarak gören zihniyetin yanında; dönemin şartları için elde edilebilecek en iyi sonuçları çerçevelediğini ancak o tarihten sonra Türkiye’nin asla büyük bir uluslar arası aktör konumuna yükselemediğine dikkat çekenler de var.
Bununla birlikte günümüzde halen dış politikada ayağımıza dolanan Kıbrıs, Ege, Kuzey Irak gibi konular, Fener Rum Patrikhanesi’nin ekümenikliği, Heybeliada Ruhban Okulu gibi konular Lozan’ın olumsuz mirası olarak değerlendiriliyor.
Aradan geçen 85 yılda dünyanın büyük değişimler geçirdiği bir gerçek olarak karşımızda duruyor. Irak’ın bugün içinde bulunduğu durum bunun en bariz örneklerinden biri. Kuzey Irak’ta bağımsız bir Kürt devleti kurulması gibi konular gündeme geldiğinde Lozan’da Türkiye’nin Musul üzerinde hak iddia ettiğini ve bunun müzakere edildiğini bilmeden geçmek olmaz.
Tüm bu bilgi anarşisi içinde Lozan Antlaşması’nın resmi tarih yazımına sert eleştirilerden birini getiren tarihçi-yazar Kadir Mısıroğlu getiriyor. Sebil Yayınevi’nden çıkmış “Lozan zafer mi hezimet mi?” isimli 3 ciltlik kitabı bulunan Kadir Mısıroğlu’yla 85. yılında Lozan Antlaşması’nı konuştuk.
Yorum Gönder